Umhverfi

Mat á umhverfisáhrifum Suðurnesjalínu 2 hefur farið fram. Þar var áhrifasvæði skipt upp í fjögur svæði til að einfalda og samræma umfjöllun.

Svæðin eru eftirfarandi:

Nær frá Vogavegi og yfir Rauðamel og er tengivirkið þar innan svæðisins. Svæðið einkennist annars vegar af sigdalnum suður af Vogum, með dæmigerðum siggengjum og sprungum í hrauninu, og hins vegar af ýmiskonar athafnastarfsemi og mannvirkjum við Rauðamel. Við Rauðmel hefur hrauninu verið þó nokkuð raskað en nær Reykjanesbraut, við Seltjörn og Snorrastaðatjarnir, er skógrækt og ríkt fuglalíf og svæðið nokkuð vinsælt til útivistar.

Svæðisskiptingin nær langleiðina að Vogavegi og einkennist helst af lyngvöxnu dyngjuhrauninu Þráinsskjaldarhrauni. Landnotkun innan svæðisins er lítil, ef frá er talið að vegurinn sem liggur að Keili er innan svæðisins og er mikið notaður af útivistarfólki.

Svæðisskiptingin nær að þéttbýlismörkum Hafnarfjarðarbæjar og er tengivirkið við Hamraness innan þess. Svæðið einkennist af uppbyggingarsvæðum Hafnarfjarðar í mosavöxnu Kapelluhrauni ásamt efnistöku, iðnaði og ýmissi landnotkun í tengslum við félagasamtök, t.a.m. Skotveiðifélags Hafnafjarðar, Kvartmíluklúbbsins og Akstursíþróttafélags Hafnarfjarðar.

Svæðið nær yfir Almenning og vestur fyrir Afstapahraun. Svæðið einkennist af tveimur ólíkum hraunum, annarsvegar birki- og lyngvöxnu hrauni, með sprungnum berghólum og lautum, í Almenningi og hinsvegar mosavöxnu og úfnu Afstapahrauni. Við Hrauntungur er fyrirhugað tengivirki og þar nálægt er skógrækt á vegum Skógrækt ríkisins. Svæðið allt er ríkt af fornleifum og þjóðleiðum og er mikið notað til útivistar, sér í lagi Almenningur.

 

 

 

Niðurstöður mats á umhverfisáhrifum

Umhverfisáhrif eru breytileg eftir svæðum. Hér er greint frá áhrifum aðalvalkostar á helstu umhverfisþætti. Veigamestu áhrifin eru í nágrenni Hafnarfjarðar og á Strandarheiði á landslag og ásýnd auk áhrifa á jarðminjar. Í frummatsskýrslu er umfjöllun um áhrif allra valkosta á fleiri umhverfisþætti.

Jarðminjar

Framkvæmdin fer að stórum hluta um hraunasvæði, sem víða ber merki röskunar bæði með tilliti til jarðminja og gróðurs. Hraun (eldhraun) hafa hátt verndargildi sem jarðmyndanir og landslag, en hraun á framkvæmdasvæðinu hafa mismikið verndargildi eftir hversu veðruð eða röskuð þau eru. Yfirborð hrauna er afar viðkvæmt fyrir raski og er allt rask á því óafturkræft.  Heildaryfirborðsrask vegna aðalvalkostar er 12,6 ha og þar af tæplega 7 ha á óhreyfðu landi, en mismunandi er eftir svæðum hversu stór hluti þess er hraun.

Áhrif á jarðminjar eru nokkuð neikvæð í Hafnarfirði og á Njarðvíkurheiði en mest innan Almennings, þar sem þau eru talin talsvert til verulega neikvæð.

Við hönnun línunnar hefur verið tekið tillit til jarðmyndana og umhverfis eins og kostur er. Línuleiðin fylgir í meginatriðum núverandi Suðurnesjalínu 1 og nýtir því meðal annars slóðir sem fylgja þeirri leið. Línuleiðin er víðast á burðarhæfu landi, þannig er efnisþörf og efnisflutningum verður haldið í lágmarki.

 

 

 

Vistgerðir/gróður

Framkvæmdasvæðið er misvel gróið en allflestar vistgerðir sem þarna finnast eru algengar í flestum landshlutum. Framkvæmdin raskar engri vistgerð með mjög hátt verndargildi en raskar tæplega 2 ha kjarrskógavist, sem hefur hátt gildi.

Áhrifin eru mest í Almenningi þar sem þau eru talsvert neikvæð en á öðrum svæðum eru áhrif talin nokkuð neikvæð.


Leitast verður við að takmarka umfang slóða eins og kostur er á grónum svæðum. Til þess að tryggja það, verða sett takmörk á stærð vinnuvéla í útboðsgögnum.

Þá verður lögð áhersla á að svarðlag verði varðveitt þannig að það skemmist ekki og það endurnýtt eins og kostur er við frágang slóða, mastra og efnistökusvæða. Verklag verður skilgreint í verklýsingu, sem og forskrift endurnýtingar. 

Landsnet mun leggja áherslu á viðvarandi eftirlit með framkvæmdum og slóðagerð. Það þýðir að eftirlitsmenn með framkvæmdum verða á verkstað á meðan framkvæmdir standa yfir. 

Almennt er gert ráð fyrir að haft sé samráð við fulltrúa Umhverfisstofnunar um útlagningu vegslóða á viðkvæmum svæðum, m.a. mosavöxnum hraunum.  

Í lok verks verða slóðir lagfærðar og ráðstafanir gerðar til að hindra úrrennsli í leysingum og stórrigningum. 

Leitast verður við að tryggja að endurheimt raskaðra svæða verði í samræmi við það gróðurfar sem fyrir er. Haft verður samráð við sérfræðiaðila um uppgræðsluaðferðir, þ.m.t. plöntutegundir og áburðargjöf.  

Vöktun verður gerð í samráði við sérfræðinga á mosa við möstur, með tilliti til mögulegra skemmda af völdum zinkmengunar.  Áætlað er að vöktunin taki til fimm ára frá því línan fer í rekstur. 

 

 

 

Landslag/ásýnd

Svæðið liggur nokkuð lágt og þaðan er víðsýnt meðal annars til fjalla suður af framkvæmdasvæðinu, yfir svæði sem ber lítil eða engin ummerki mn . Umferð er mikil meðfram Reykjanesbrautinni þaðan sem víða mun sjást til línumannvirkjanna.

Áhrif eru mest í Almenningi þar sem þau eru talsvert til verulega neikvæð, því næst á Strandarheiði en minni á öðrum svæðum.

Leiðir til að minnka bein áhrif á landslag og ásýnd felast fyrst og fremst í því að halda raski við mastrastæði og slóðagerð í lágmarki.

Leitast verður við að halda slóðagerð í lágmarki og takmarka umfang þeirra og efnisnotkun eins og kostur er. Það verður gert með skilyrðum um tækjakost í útboðsgögnum og tryggt verður að eftirlitsmenn framkvæmdaraðila verði á verkstað á meðan framkvæmdir standa yfir.

 

 

 

 

Ferðaþjónusta/útivist

Nýting ferðaþjónustuaðila og útivistarfólks er ólík eftir svæðum, en helstu útivistarsvæði eru í nágrenni Hafnarfjarðar og við Seltjörn og Snorrastaðatjarnir. Ferðaþjónustuaðilar nýta sér Reykjanesið töluvert en fáir eru í nágrenni fyrirhugaðra framkvæmda.

Áhrif aðalvalkostar eru mest í Almenningi og á Njarðvíkurheiði þar sem þau eru talsvert neikvæð, en nokkuð neikvæð á öðrum svæðum.

Leiðir til að minnka bein áhrif á landslag og ásýnd felast fyrst og fremst í því að halda raski við mastrastæði og slóðagerð í lágmarki.

Leitast verður við að halda slóðagerð í lágmarki og takmarka umfang þeirra og efnisnotkun eins og kostur er. Það verður gert með skilyrðum um tækjakost í útboðsgögnum og tryggt verður að eftirlitsmenn framkvæmdaraðila verði á verkstað á meðan framkvæmdir standa yfir.

 

 

 

 

Fuglar

Nokkrar fuglategundir sem nýta svæði við línuleiðina eru á válista eða teljast í yfirvofandi hættu, en hún liggur ekki um mikilvæg fuglasvæði. Þá eru farleiðir máfa og farfugla í nágrenni Snorrastaðatjarna og Seltjarnar, þar sem mesta hætta skapast af mögulegu áflugi. Framkvæmdin mun raska 12,55 ha af landi og þar af 7 ha af óröskuðu landi, sem að hluta mun raska búsvæðum fugla.

Áhrifin eru talsvert neikvæð á Njarðvíkurheiði en óveruleg til nokkuð neikvæð annars staðar.

Fylgst verður með áflugi á milli mastra 74-97, bæði myndavélavöktun auk þess sem gengið verður meðfram línu. Niðurstöður bornar undir sérfræðinga og ákvarðanir um frekari vöktun eða mótvægisaðgerðir teknar í samráði við þá.

 

 

 

 

Vatnsvernd

Á stærstum hluta leiðarinnar er farið yfir nútímahraun með þunnri gróðurþekju. Nánast ekkert yfirborðsrennsli er á svæðinu og hripar regn og leysingarvatn hratt niður í hraunið. Farið er um fjarsvæði vatnsverndar og jaðar grannsvæðis í landi Voga og um fjarsvæði í landi Reykjanesbæjar. Ýmsir verkþættir við framkvæmdina fela í sér notkun á olíu og olíuefnum sem fylgir áhættu ef óhapp verður á verktíma sem leitt getur til hugsanlegs leka efna út í umhverfið. Helst er að vænta áhrifa á Njarðvíkurheiði þar sem beint rask verður í nágrenni við grannsvæði vatnsverndar.

Leitast verður við að halda slóðagerð í lágmarki og takmarka umfang þeirra og efnisnotkun eins og kostur er. Það verður gert með skilyrðum um tækjakost í útboðsgögnum og tryggt verður að eftirlitsmenn framkvæmdaraðila verði á verkstað á meðan framkvæmdir standa yfir.

Í útboðsgögnum verður sett fram verklag með mótvægisaðgerðum og áhættuminnkandi aðgerðum sem vinna þarf eftir á framkvæmda- og rekstrarstigi (sjá töflu 16.8 í frummatsskýrslu)

 

 

 

 

Fornleifar

Rúmlega 80 fornminjar eru í og við línuleiðina, sem flestar eru frá tímabilinu 1550 – 1900, en engar þeirra eru friðlýstar. Sel eru einkennandi fornleifar á Reykjanesinu og hafa mikið minjagildi, en þau liggja öll nokkuð frá línunni og eru ekki í beinni hættu vegna hennar. Neikvæðustu áhrifin verða í Almenningi þar sem línuslóð þverar selstíga sem hafa talsvert minja- og varðveislugildi.

Ef fyrirsjáanlegt er að minjastaður spillist vegna framkvæmda skal framkvæmdaraðili gera Minjastofnun viðvart og lýsa breytingum er af framkvæmd munu leiða. Ef fornminjar sem áður voru ókunnar finnast við framkvæmd verks skal sá sem fyrir því stendur stöðva framkvæmd án tafar og skýra Minjastofnun frá fundinum svo fljótt sem unnt er.

Óheimilt er að veita leyfi til framkvæmda fyrr en ákvörðun Minjastofnunar liggur fyrir.

Varast ber að nýta svæðin í kringum fornleifar sem geymslustaði eða brautir fyrir vélar og tæki, eða efnisgeymslur nema með leyfi Minjastofnunar og settum skilmálum hennar.

 




Mat á umhverfisáhrifum

Suðurnesjalína 2

Milli Hamraness í Hafnarfirði og Rauðamels í Grindavík